Kiedy [Paweł i Barnaba] powrócili [do Antiochii] zebrali się wszyscy członkowie Kościoła. A oni opowiedzieli im jak wiele Bóg przez nich zdziałał i jak poganom otworzył drzwi wiary. Dz 14,27   

      Wieś Lipnica Wielka, zwana była w przeszłości także Dolną, Niżną, lub z węgierska Also. Podobnie jak pozostałe wsie Orawy wchodziła w skład tzw. żupanatu leśnego, tj. wielkiego kompleksu dóbr królewskich, węgierskich. Żupanat obejmował całą dzisiejszą północno-zachodnią Słowację. Stolicą żupanatu był Zwoleń. W pierwszej połowie XIII w. Orawa należała do rycerskiego rodu Balassów, którzy po najeździe tatarskim w 1241 r. wybudowali, a następnie rozbudowali gród zwany Zamkiem Orawskim. 
      Przed 1267 rokiem Orawa została wykupiona przez króla Belę IV i stała się samodzielną kasztelanią zarządzaną przez Zamek Orawski. Z początkiem XIV w. ukształtowała się sieć osadnicza i pierwotna administracja parafialna Orawy. Powstały wówczas pierwsze osady: Dubowa, Jasenowa, Kubin Górny i Dolny, Weliczna, Twardoszyn i inne. Teren Górnej Orawy początkowo był niezasiedlony. Z końcem XIV w. upatrzyli go sobie osadnicy z ziem polskich i węgierskich. Znaczenie tych ziem wzrosło, gdy właśnie tędy wyznaczono

      solny szlak handlowy z Wieliczki na Węgry.

      W 1368 r. król polski Jan Kazimierz ustanowił na tym szlaku komorę celną w Jabłonce.   W XVI wieku napływają na teren Górnej Orawy osadnicy tzw. wołoscy. Oni ostatecznie ukształtują osadniczy obraz Orawy. Po klęsce Węgier z Turcją i po rozbiorze Węgier

      Górna Orawa stała się lennem magnacko-kupieckiej rodziny Thurzonów.

      Pochodzili oni ze Spisza. W 1527 roku posiadali 3 miasteczka i 77 wsi, w tym część wiosek nowo założonych. Do nich najprawdopodobniej należała Lipnica.

      Pierwsza wzmianka o wsi „Lypnycze” pochodzi z roku 1609.

      Zapisano ją w rejestrze podatkowym, dotyczącym podziału hal, pastwisk, i danin pobieranych z osad na rzecz zamku. W dokumencie tym wymieniono m. in. nazwisko sołtysa Lipnicy – Michała Śmietany, oraz dziewięciu ról osadniczych. Dowiadujemy się dalej, że w 1624 roku na rolach tych znajdowało się 27 gospodarstw, następnie, że w roku 1626 w Lipnicy żyło około 380 ludzi, którzy prowadzili 76 gospodarstw rolnych. Z kolei spis z roku 1659 wykazał podział lipniczan ze względu na wyznanie. Lipnicę zamieszkiwało wtedy 796 katolików i 88 ewangelików. Pod koniec XVII wieku Lipnica wraz z nowymi przysiółkami liczyła 875 mieszkańców.

      Osadnicy byli w większości katolikami.

      Pochodzili z okolic Suchej, Jordanowa, Makowa i z Żywiecczyzny. Mieszkańcy zajmowali się pasterstwem, łowiectwem, wycinką drzew i zbieraniem leśnych owoców. Z czasem wieś przybrała postać luźnej łańcuchówki wzdłuż potoku, podobnie jak inne wsie na Orawie. Wedle legendy nazwa miejscowości pochodzi od Lipy, pod którą odprawiono pierwszą Mszę Świętą. 
      Niewiele wiemy o pierwszym kościele lub kaplicy w Lipnicy. W 1625 roku we wsi powstaje

      zbór luterański

      drewniany, budowany zrębowo, jednonawowy z wyodrębnionym prezbiterium. Stał w miejscu obecnego przykościelnego cmentarza. Został ufundowany przez rodzinę Thurzo, właścicieli zamku orawskiego, na prośbę sołtysa lipnickiego, poddanego zamkowi. Dla większości lipniczan był to symbol obcej przemocy, więc nie korzystali z posługi pastorów. Z kolei protestanccy właściciele wioski nie pozwolili mieszkańcom sprowadzać księży katolickich. Ci jednak, mimo kar robili to. 
      Od 1651 roku katolicy korzystali z opieki duszpasterskiej parafii w Orawce. Odprawiano też Msze święte w samej Lipnicy, na Kapralowym Brzyzku, powyżej istniejącego kościoła parafialnego. W drugiej połowie XVII w. wieś dalej się rozrastała, jednak w czasie walk kuruców Thokoly’ego i przemarszu wojsk litewskich (1678-83) została mocno zniszczona. Miejscowych dotknęła klęska głodu.
      W 1727 roku zbór ewangelicki został przejęty przez katolików.

      Pierwsza parafia katolicka w Lipnicy

      erygowana była w 1757 lub w 1758 r. Parafia należała wtedy do diecezji spiskiej. Z 1759 roku pochodzi wzmianka o pierwszym plebanie Lipnicy Niżnej, księdzu Ignacym Jabłońskim, pochodzącym z Jabłonki. Był on fundatorem zachowanej do dziś figury Najświętszej Rodziny na placu przed kościołem. W 1762 r. plebanem lipnickim został ks. Wojciech Zubrzycki z Zubrzycy Górnej. To on jest budowniczym naszego obecnego, murowanego kościoła. Budowla została wzniesiona obok istniejącego jeszcze starego kościoła drewnianego, który ok. roku 1777 został rozebrany i sprzedany do pobliskiego Chyżnego. Legenda głosi, iż murowaną farę lipnicką pw. św. Łukasza wybudowano za zbójnickie dukaty. Tak naprawdę nie wiadomo skąd wzięto pieniądze na budowę. Jednym z fundatorów był sam proboszcz. Kościół wybudowany został w stylu późnego baroku, specyficznego dla Górnych Węgier tego okresu. Jest to kościół jednonawowy o sklepieniu kolebkowym. Prezbiterium od reszty kościoła oddziela półkolisty łuk tęczowy. Prezbiterium jest niższe i sklepione żaglowo. 
      Na tylniej ścianie znajdujemy rozbudowany chór muzyczny z galeriami bocznymi wspartymi na kolumnach drewnianych imitujących marmur. Ukończenie budowy i poświęcenie kościoła św. Łukasza Ewangelisty miało miejsce 7 kwietnia 1769 roku. Historycznym symbolem wioski i parafii od początku jej istnienia jest Święty Łukasz. Świadczy o tym wizerunek wyryty na pieczęci wsi z XVIII w., która zachowała się do dziś w Zamku Orawskim.
       W 1778 r. Lipnica liczyła już 2034 mieszkańców, wciąż się rozwijając. Późniejsze spisy wskazują także osiedlanie się ludności wyznania mojżeszowego. Początkowo parafia utrzymywała się z datków parafian, nie posiadając żadnego majątku trwałego. Wiadomo, że w 1833 r. istniały obowiązkowe datki na rzecz utrzymania proboszcza. Prawdopodobnie po uwłaszczeniu wsi w 1848 roku parafia nabyła plebańskie pole, dziś boisko klubu MKS Babia Góra w Lipnicy Wielkiej i okalające go tereny pozostające własnością parafii.
      
Po I wojnie światowej część Lipnicy znalazła się poza granicami Polski. Powrót Lipnicy do Polski datuje się na rok 1924. Stało się to również dzięki działalności księży Machayów: Karola i Ferdynanda, oraz Piotra Borowego, pochodzącego z Rabczyc 'Apostoła Orawy' pochowanego przy kościele parafialnym. Druga wojna światowa przyniosła słowacką okupację Lipnicy. W 1942 odwiedził wieś ks. Tiso, przywódca Słowacji, współpracujący z hitlerowcami. Okupacja hitlerowska przyniosła także śmierć znanych społeczników: Emila i Józefiny Mika z rąk nazistów.
    Po II wojnie światowej, w l. 60-tych zelektryfikowano wieś. W latach osiemdziesiątych XX ww. powstały kaplice filialne: św. Jadwigi w Murowanicy, Krzyża Świętego w Przywarówce i Matki Bożej Częstochowskiej w Kiczorach, w których wierni korzystali z regularnej posługi duszpasterskiej ze strony księży pracujących w parafii św. Łukasza. Wszystko podczas proboszczowania ks. prałata Bolesława Kołacza, wieloletniego proboszcza w Lipnicy Wielkiej i dziekana dekanatu orawskiego. W 2007 r. - kiedy proboszczem w Lipnicy był ks. prałat Stanisław Kania - J. E. Ks. Kardynał Stanisław Dziwisz erygował

      drugą parafię w obrębie wsi Lipnica Wielka

      Jest to parafia św. Jadwigi Królowej w Lipnicy Wielkiej – Murowanicy. Obecnie wieś Lipnica Wielka jest siedzibą gminy, zajmuje powierzchnię 7057 ha, zamieszkuje ją ok. 5300 mieszkańców, z czego 1200 wiernych należy do parafii św. Jadwigi a 4100 wiernych do macierzystej parafii lipnickiej – parafii św. Łukasza. Obie parafie należą do dekanatu orawskiego (inaczej dekanat Jabłonka) ten zaś stanowi część diecezji krakowskiej.

       Bibliografia pozycji wykorzystanych do przygotowania powyższego opracowania:  

• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa, 2009
• Marek H. Grabski, Karta ewidencyjna zabytku, Kraków, 2000
• Danuta Budziło-Skowron, Ekspertyza konserwatorska w kościele parafialnym p.pw. św. Łukasza w Lipnicy Wielkiej k. Jabłonki, Kraków, 1978